Εκπαίδευση εργαζομένων και επιδόσεις ξενοδοχειακού κλάδου στην Ελλάδα

Εκπαίδευση εργαζομένων και επιδόσεις ξενοδοχειακού κλάδου στην Ελλάδα

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον εμφανίζουν τα αποτελέσματα πανελλαδικής μελέτης που εκπόνησε η διεύθυνση οικονομικών μελετών και προβλέψεων της Eurobank EFG με τίτλο «Εκπαίδευση εργαζομένων και επιδόσεις ξενοδοχειακού κλάδου στην Ελλάδα». Η επισκόπηση πραγματοποιήθηκε το καλοκαίρι του 2006 και έγινε σε 432 μονάδες του κλάδου που αντιστοιχούν περίπου στο 5% του συνόλου των επιχειρήσεων. Από την πλειάδα των μετρήσεων που συλλέχτηκαν από έμπειρους ερευνητές, η παρούσα μελέτη επικεντρώνεται σε ένα βασικό παράγοντα: Την εκπαίδευση των εργαζομένων και τη σχέση της με τις επιδόσεις της ξενοδοχειακής μονάδος.

Στη μελέτη περιγράφεται αναλυτικά η κατανομή των εργαζομένων στον κλάδο κατά μονιμότητα-εποχικότητα και κατά επίπεδο εκπαίδευσης. Οι περισσότεροι εργαζόμενοι απασχολούνται στις μονάδες των τεσσάρων αστέρων (το 34,2% του συνόλου) παρόλο που οι μονάδες αυτές αποτελούν μόλις το 10,4% της συνολικής κατανομής των ξενοδοχείων (944 επιχειρήσεις συνολικά). Επίσης, οι μονάδες τεσσάρων αστέρων απασχολούν τους περισσότερους εποχικά εργαζόμενους (το 40% της εποχικής απασχόλησης που αντιστοιχεί στο 22% στο σύνολο για τον κλάδο). Παράλληλα, οι περισσότερες μονάδες επιδιώκουν να απασχολούν το ίδιο προσωπικό διαχρονικά, με πρώτες αυτές των δύο αστέρων που το 2006 συνέχισαν να απασχολούν το 93% των εργαζομένων που είχαν στο προσωπικό τους και το προηγούμενο έτος.

Σύμφωνα με τα δεδομένα της επισκόπησης, δύο στους πέντε εργαζόμενους στο ξενοδοχειακό κλάδο, διαθέτουν πτυχίο ΑΕΙ/ΤΕΙ/ΙΕΚ - Επαγγελματικής σχολής. Συνολικά, το 40,8% των εργαζόμενων στον κλάδο διαθέτει πτυχίο ΙΕΚ/Επαγγελματικής Σχολής ή ανώτερο, ενώ για την αντίστοιχη περίοδο της επισκόπησης, σύμφωνα με την ΕΣΥΕ το ποσοστό αυτό για την ελληνική οικονομία στο σύνολό της ήταν αισθητά μικρότερο για την περίοδο που καλύπτει η επισκόπηση: 34,5%. Επιπλέον, η απορρόφηση πτυχιούχων ΑΕΙ/ΤΕΙ στον κλάδο είναι της τάξης του 25,4% σημαντικά ανώτερη από το 19% που εμφανίζει η οικονομία στο σύνολό της. Οι περισσότεροι πτυχιούχοι συγκεντρώνονται σε νέες επιχειρήσεις (αυτές με έτος ίδρυσης μετά το 2000 κυρίως) καθώς και σε μονάδες τεσσάρων και πέντε αστέρων. Αν οι ρυθμοί ίδρυσης των επιχειρήσεων τεσσάρων και πέντε αστέρων συνεχίσουν με την ίδια ένταση, δεδομένου του ότι απασχολούν μεγάλο ποσοστό των εργαζομένων στον κλάδο (το 50% του συνόλου), θα πρέπει να αναμένουμε επίσης υψηλά ποσοστά πρόσληψης προσωπικού με ανώτερη-ανώτατη εκπαίδευση στο εγγύς μέλλον.

Σχετικά με τις επιδόσεις των ξενοδοχειακών μονάδων, που επανδρώνονται με υψηλότερης εκπαίδευσης εργαζομένους, η μελέτη δείχνει ότι παρουσιάζουν ανώτερους τζίρους και ελαφρά χαμηλότερα λειτουργικά κόστη (ως ποσοστό του ετήσιου τζίρου). Οι εμπειρικές εκτιμήσεις οικονομετρικού υποδείγματος δείχνουν ότι αν ληφθεί υπόψη η επίδραση του μεγέθους της επιχείρησης (εργαζόμενοι προς κλίνες) καθώς και παράγοντες όπως η διαφήμιση, το εποχικό προσωπικό, η διατήρηση του προσωπικού και η ηλικία της μονάδος, το επίπεδο εκπαίδευσης είναι στατιστικά σημαντικός παράγοντας που επιδρά θετικά στον ετήσιο τζίρο ανά κλίνη. Όταν το μερίδιο των πτυχιούχων ΑΕΙ/ΤΕΙ/ΙΕΚ-Επαγγελματικών σχολών που εργάζονται στην ξενοδοχειακή μονάδα ανά κλίνη ωφελείται κατά 0,63 ποσοστιαίες μονάδες. Μάλιστα, η σχέση του παράγοντα «επιπέδου εκπαίδευσης του προσωπικού», φαίνεται να είναι πιο σημαντική από αυτή της δαπάνης για διαφήμιση (ως ποσοστό του τζίρου). Για κάθε αύξηση μιας ποσοστιαίας μονάδας στο ποσοστό του τζίρου που δαπανάται για διαφήμιση, ο τζίρος ανά κλίνη αυξάνεται κατά 0,57 ποσοστιαίες μονάδες.

Η μελέτη δεν ισχυρίζεται ότι η θετική σχέση μεταξύ εκπαίδευσης και τζίρου αντανακλά αναγκαστικά μια αιτιώδη και μόνον σχέση από την εκπαίδευση στον τζίρο. Για παράδειγμα, μια πιθανή επιπλέον αιτία της θετικής σχέσης θα μπορούσε να είναι η διαχειριστική ικανότητα του μάναντζερ της ξενοδοχειακής επιχείρησης, ο οποίος συγχρόνως και προσλαμβάνει εκπαιδευμένο προσωπικό και καταφέρνει θετικά αποτελέσματα στον τζίρο και την κερδοφορία. Φυσικά, ο μάνατζερ ή ο ιδιοκτήτης της επιχείρησης δεν θα μπορούσε να είχε επιτύχει τα αποτελέσματα, χωρίς τις ικανότητες του προσωπικού που επέλεξε. Έτσι, παρόλο που και άλλοι παράγοντες εκτός από την εκπαίδευση αυτή καθαυτή μπορεί να συμβάλλουν και να επιτείνουν τη θετική σχέση εκπαίδευσης-τζίρου, η εκπαίδευση έχει ενεργό αιτιώδη ρόλο.

Συμπερασματικά, η εντονότερη παρουσία πτυχιούχων στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις φαίνεται να είναι θετικός παράγοντας ανάπτυξης του κλάδου. Η βελτίωση του εκπαιδευτικού επιπέδου των εργαζομένων, βοηθά στο να διασφαλίζονται υψηλά επίπεδα υπηρεσιών, και συνεπώς είναι κρίσιμης σημασίας για έναν τόσο μεγάλης εντάσεως εργασίας κλάδο, όπως είναι ο τουρισμός. Είναι πρωταρχικά ένας «ανθρώπινος» κλάδος, όπου το φιλικό περιβάλλον και ο επαγγελματισμός αποτελούν τον καταλύτη που εξασφαλίζει ικανοποιημένους πελάτες και συνεχιζόμενη ανάπτυξη και ευημερία.